کارچان (اراک)

کارچان شهری در بخش مرکزی شهرستان اراک در استان مرکزی کشور ایران است.

شهر کارچان در سال ۱۳۸۸ با توجه به مصوبه هیئت دولت از روستا به شهر ارتقاء یافت. در حال حاضر این شهر از توابع شهرستان اراک و مرکز بخش معصومیه می‌باشد؛ و طبق آخرین سرشماری در سال۱۳۹۰جمعیتی بالغ بر ۳۷۵۲ نفر در آن سکونت دارند، فاصله شهر کارچان تا مرکز استان ۱۵کیلومتر می‌باشد و از شمال غربی به شهر اراک و از شمال شرقی به شهر امیرکبیر و قم منتهی می‌گردد. وضعیت این شهر از نظر توپوگرافی با مختصات جغرافیایی ۴۹ درجه و ۵۶ دقیقه عرض شمالی و ۳۴ درجه و ۶ دقیقه طول شرقی قرارگرفته و ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۶۷۰متر است. نام(های) قدیمی این شهر الکارجان است.

لغت‌نامه دهخدا

کارچان (اِخ) دهی جزء دهستان مشک‌آباد بخش فرمهین شهرستان اراک، واقع در ۴۸۰۰۰ گزی جنوب خاوری فرمهین کنار شوسه اراک به قم؛ کوهستانی، سردسیر، سکنه ۹۵۴ تن، آب از قنات، محصول آنجا غلات، چغندرقند، انگور، میوه‌جات، شغل اهالی زراعت و گله‌داری، قالی‌بافی، مزرعه کرک جزء این ده است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۲).

تاریخچه

قدمت این شهر به روایتی به دوره تیمور لنگ برمی‌گردد که در منطقه انجدان جنگ سختی بین فرقه اسماعیلیه و تیمور لنگ سر می‌گیرد که در آن زمان روستای کارچان موجودیت داشته است. در کتاب حسن قمی درباره تاریخچه قم نیز به روستای کارچان اشاره شده که نام معرب کارچان (الکارجان) با مختصات جغرافیایی در کتاب آمده است و با توجه به کتاب تاریخچه قم قدمت کارچان به بیش از ۱۰۰۰ سال می‌رسد.

وجه تسمیه:

در زمان‌های قدیم با توجه به اینکه اهالی روستا به ساخت ادوات کشاورزی اشتغال داشته‌اند و یکی از این ادوات (چان) بوده که ابزاری است برای کوبیدن گندم و اهالی آبادی‌های اطراف برای تهیه و تعمیر ادوات کشاورزی به این روستا مراجعه می‌کردند به همین دلیل نام این روستا به کارچان ( محل ساخت چان) شهرت یافت.

آثار باستانی

چهار طاقی کارچان مربوط به دوره قاجار – دوره پهلوی است و در شهرستان اراک، بخش مرکزی، دهستان معصومیه، روستای کارچان، در میان گورستان عمومی شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۵۰۲۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

سایر اطلاعات

شهر کارچان به دلیل واقع شدن در رشته کوه‌های البرز؛ در زمستان سرد کوهستانی دارد و به دلیل مجاورت کویر میقان در تابستان آب و هوای گرم و خشک دارد.

شغل مردم:

با توجه به صنعتی بودن منطقه؛ اکثر مردم در کارخانه‌ها مشغول به کار هستند و با توجه به خالی شدن ذخایر آب زیرزمینی تعداد کمتری از مردم به دامداری و کشاورزی مشغول هستند. مردم کارچان همگی به گویش فارسی صحبت می‌کنند، دینشان اسلام و مذهبشان شیعه می‌باشد. کارچان در سال‌های اخیر میهمان‌های زیادی از سراسر کشور داشته که در این شهر ساکن شدند ولی همچنان کارچان از دو طایفه بزرگ کارچانی و حاجعلی بیگی تشکیل شده است. امامزاده مرضیه خاتون در روستای مرادآباد کارچان، مقبره آقا سیدمحمد واقع در گورستان عمومی شهر، دو حسینیه و همچنین سه مسجد از مراکز مذهبی کارچان می‌باشند.